538 232 352
Jednym z najbardziej wymagających zadań w pracy opiekunki w Niemczech jest opieka nad osobą leżącą. Wymaga ona nie tylko wiedzy medycznej i umiejętności pielęgnacyjnych, ale również ogromnej empatii, cierpliwości i siły psychicznej. Osoba, która z różnych przyczyn – choroby, wieku, osłabienia czy urazu – jest trwale lub czasowo unieruchomiona, potrzebuje wsparcia we wszystkich aspektach życia. Chcesz wiedzieć, jak właściwie opiekować się leżącym seniorem? Przeczytaj nasz artykuł.
Różnice między opieką nad seniorem leżącym a mobilnym
Senior, który samodzielnie się porusza, jest w stanie wykonywać wiele czynności dnia codziennego. Może sam chodzić, korzystać z toalety, ubierać się czy spożywać posiłki. Zadaniem opiekunki jest wtedy nadzór, wsparcie i towarzyszenie w czynnościach, które sprawiają trudność. W przypadku osoby leżącej sytuacja jest znacznie bardziej skomplikowana. Opiekunka staje się w pełnym tego słowa znaczeniu rękami i nogami podopiecznego – odpowiada za jego higienę, karmienie, zmianę pozycji, komfort psychiczny i bezpieczeństwo. Zmienia się również rytm dnia, gdyż opiekunka więcej czasu poświęca pielęgnacji, obserwacji stanu zdrowia i reagowaniu na wszelkie niepokojące objawy.
Pielęgnacja, higiena i profilaktyka u leżącego seniora
Codzienna higiena osoby leżącej jest kluczowa dla jej zdrowia i samopoczucia. Skóra człowieka, pozbawiona kontaktu z powietrzem, jest szczególnie podatna na podrażnienia, infekcje i odleżyny. Chorego należy myć delikatnie, najlepiej przy użyciu miękkich gąbek i specjalnych płynów myjących bez spłukiwania. Opiekunka powinna zwracać uwagę na wszelkie zmiany na skórze. Zaczerwienienia, otarcia, pęcherze czy obrzęki mogą być pierwszymi sygnałami problemów. Równie ważna jest higiena intymna, zwłaszcza u osób z nietrzymaniem moczu lub stolca. W takich przypadkach przydaje się bielizna chłonna, która zapewnia komfort i higienę, chroniąc skórę przed wilgocią.
Do bielizny chłonnej można zaliczyć pieluchomajtki, majtki chłonne czy wkłady anatomiczne. Różnią się one poziomem chłonności i dopasowaniem do potrzeb chorego. Wybór odpowiedniego produktu zależy od stopnia nietrzymania moczu, stanu skóry oraz preferencji seniora. Dobrze dobrana bielizna nie tylko zabezpiecza przed przeciekaniem, ale również neutralizuje zapach i pozwala utrzymać poczucie komfortu i czystości. Bieliznę chłonną trzeba zmieniać regularnie, a po każdej zmianie należy oczyścić i osuszyć skórę oraz zastosować krem ochronny z tlenkiem cynku lub pantenolem.
Odleżyny to jedno z najpoważniejszych powikłań, do jakich może dojść wskutek długotrwałego unieruchomienia. Powstają od ciągłego ucisku na te same miejsca na ciele. A to prowadzi do niedokrwienia tkanek i rozwoju martwicy. Jak zapobiegać odleżynom? Konieczna będzie systematyczna zmiana pozycji chorego, najlepiej co dwie godziny. Pomogą Ci w tym specjalne materace przeciwodleżynowe, poduszki i wałki, które równomiernie rozkładają nacisk ciała. Ważne jest też, aby skóra osoby leżącej cały czas była czysta i sucha. W trakcie porannej i wieczornej toalety obserwuj, czy nie pojawia się zaczerwienienie lub stwardnienie – to pierwszy objaw odleżyn. Pamiętaj też o odpowiednim nawilżeniu, ponieważ sucha, odwodniona skóra szybciej ulega uszkodzeniom.
Codzienna opieka nad osobą leżącą
Przyjrzyjmy się teraz dwóm kwestiom, które często spędzają sen z powiek opiekunom osób leżących. Mowa o karmieniu seniora i urządzeniu jego pokoju. Karmienie osoby leżącej wymaga cierpliwości, odpowiedniego przygotowania i znajomości zasad bezpieczeństwa. Senior powinien mieć lekko uniesioną głowę i plecy: to zapobiega zachłyśnięciu. Jeżeli podopieczny ma problemy z przełykaniem, warto rozważyć dietę papkowatą lub płynną, a także produkty zagęszczające płyny. Postaw na posiłki lekkostrawne i bogate w składniki odżywcze. Podawaj je często, ale w małych porcjach i regularne – to wspomaga trawienie i zachowuje rytm dnia. Dobrze zbilansowana dieta dla osoby leżącej powinna dostarczać:
- białka potrzebnego do regeneracji tkanek,
- błonnika wspomagającego pracę jelit,
- odpowiedniej ilości płynów, by zapobiec odwodnieniu.
W codziennym jadłospisie nie może zabraknąć warzyw, owoców, kasz, ryb, nabiału oraz zdrowych tłuszczów. Opiekunka powinna również kontrolować masę ciała seniora i reagować na wszelkie zmiany – zarówno utratę wagi, jak i jej nadmierny przyrost.
Jeśli chodzi o pokój, w którym przebywa osoba leżąca, powinno to być osobne pomieszczenie, zapewniające bezpieczeństwo i intymność. Dzięki temu Ty, jako opiekunka, będziesz mogła spokojnie i bez pośpiechu wykonywać czynności higieniczne u seniora. Podstawą wyposażenia powinno być wygodne łóżko, najlepiej regulowane, z podnoszonym oparciem i możliwością zmiany wysokości materaca. Dobrym rozwiązaniem jest też materac przeciwodleżynowy, zabezpieczony przed zabrudzeniem. Sprawdź, czy pościel podopiecznego jest przewiewna i wykonana z naturalnego materiału. Obok łóżka powinna stanąć wygodna, nocna szafka dla seniora i stolik na kółkach dla opiekunki. O ile to możliwe, zapewnij dostęp do łóżka z obu jego stron. Codziennie wietrz pomieszczenie i utrzymuj je w jak najlepszej czystości. W pokoju warto też umieścić drobne elementy poprawiające nastrój, jak fotografie, kwiaty czy radio, dzięki którym senior czuje się bliżej codziennego życia. Zaproponuj rodzinie zakup dzwonka alarmowego dla osoby starszej – to zwiększy jej poczucie bezpieczeństwa.
Jak opiekunka może wspierać leżącego podopiecznego?
Opieka nad osobą leżącą to też dbanie o jej aktywizację. Nawet niewielka aktywność fizyczna pomaga utrzymać sprawność mięśni, poprawia krążenie i zapobiega powikłaniom, takim jak zakrzepy czy sztywność stawów. Ćwiczenia należy dostosować do stanu zdrowia chorego i wykonywać regularnie, najlepiej po konsultacji z fizjoterapeutą. Mogą to być proste ruchy kończyn, ćwiczenia oddechowe lub masaże poprawiające ukrwienie. Warto zachęcać seniora do jakiejkolwiek formy aktywności, nawet jeśli ogranicza się ona do poruszania palcami czy głową.
W natłoku codziennych zajęć nie można także zapominać o psychice seniora. Osoba leżąca często doświadcza trudnych emocji: smutku, poczucia bezradności, frustracji, a nawet depresji. Długotrwałe unieruchomienie sprawia, że senior traci poczucie kontroli nad własnym życiem. Jak pomóc podopiecznemu? Najlepiej po prostu być obok – porozmawiać, wysłuchać, okazać szacunek i zainteresowanie. Warto też włączać seniora w podejmowanie codziennych decyzji. Możesz zapytać, co chciałby zjeść na obiad, którą koszulę założyć albo jak ustawić poduszkę. Nawet tak drobne gesty mogą przywrócić choremu poczucie sprawczości. Zachęcaj też osobę starszą do utrzymywania kontaktów z rodziną i znajomymi. Rozmowy telefoniczne, wizyty czy nawet krótkie wiadomości pomagają zachować więź z bliskimi i poczucie przynależności.
Podsumowanie
Opieka nad osobą leżącą to nie tylko praca, ale przede wszystkim powołanie. Tak trudne zajęcie wymaga wiedzy, wyczucia i ogromnego zaangażowania. To codzienna troska o ciało i ducha drugiego człowieka, o jego komfort, bezpieczeństwo i godność. Każdy gest opiekunki, od delikatnego dotyku po słowo otuchy, ma znaczenie i może odmienić dzień chorego. Praca ta, choć trudna i często niedoceniana, niesie ze sobą niezwykłą wartość – daje drugiemu człowiekowi poczucie, że nie jest sam.